Центр исследований демократических процессов в Кыргызстане

Welcome to your Модуль 1 кыр

Сүйлөмдү аяктагыла: Аялдарга карата зомбулук …

Айрым бир эркектердин жана аялдардын үй-бүлөлүк мамилелери менен байланыштуу жеке көйгөй болуп эсептелет;

Адам коомунун алгачкы өнүгүү учуру үчүн мүнөздүү тарыхый жактан калыптанып калган социалдык көйгөй болуп эсептелет;

Аялдардын эркектер тарабынан басмырлануусуна алып келген, аялдын жана эркектин ортосундагы күчтөрдүн тарыхый жактан бирдей эмес таразаланып калуусунун көрүнүшү болуп саналат.

Айбек анын тукумун улай турган баланы абдан каалаган, ошондуктан аялы Маликанын боюнан алдыруусун талап кылган, себеби ичиндегиси экинчи жолу кыз болчу. Муну гендердик зомбулук деп эсептесек болобу?

Жок, бул зомбулук эмес, т.а., ар бир үй-бүлө балдардын төрөлүшүн пландаштырууга укуктуу.

Ооба, бул гендердик зомбулук болуп эсептелет, т.а., себеби кызды жыныстык белгисине карап төрөлүү укугунан ажыратты.

Муну эгерде бойдон алдыруу чоӊ мөөнөтүндө жасалса гана гендердик зомбулукка кошсок болот.

Базалык кызмат көрсөтүүлөрдүн Топтому эмне үчүн зарыл?

Себеби эл аралык уюмдар дүйнөнүн өлкөлөрүндө өздөрүнүн оӊ тажрыйбаларын жайылтып жатышат.

Анткени, аялдар жана кыздар үчүн координацияланган сапаттуу базалык кызмат көрсөтүүлөр жеткиликсиз.

Себеби, кызмат көрсөтүүлөрдүн жеткирүүчүлөрү өздөрүнүн программаларына эл аралык деӊгээлде караштырылган кызмат көрсөтүүлөрдүн баарын камтышат.

Базалык кызмат көрсөтүүлөрдү сунуш кылуу зомбулукка кабылган аялдар жана кыздар үчүн кийинкилерди камсыз кылуусу керек:

Гендердик зомбулуктун кайрадан пайда болуусуна алып келүүсү мүмкүн.

Аялдардын жана кыздардын эмгек чөйрөсүндөгү потенциалдарынын жогорулоосуна алып келүүсү мүмкүн.

Коопсуздукту камсыз кылууга жардам көрсөтүүнү жана зомбулуктун зыяндарын четтетүүнү.

Зомбулукка кабылган аялдар жана кыздар үчүн координацияланган кызмат көрсөтүүлөрдүн жеткиликсиздиги төмөнкүдөй зыяндарга алып келүүсү мүмкүн:

Күтүүсүз кош бойлуулукка, депрессияга, стресске, тынчы кеткен жабыркоолорго, майыптуулукка кабылууга, аялдардын жана кыздардын өлүмүнө.

Жабыр тарткан адамдар менен иш алып баруунун сапатын жогорулатууда кызмат көрсөтүүлөрдү жеткирүүчүлөрдүн шыктанууларынын жоктугу.

Жабыр тарткан адамдардын ар түрдүү топторуна карата басмырлоочу тажрыйбалардын пайда болуусу.

Бардык негизги кызмат көрсөтүүлөрдү сунуш кылуунун жана координациялоонун өзөгүн түзүп турган негизи принциптер камтыйт:

Аялдардын саясий укуктарын жана мүмкүнчүлүктөрүн кеӊейтүү боюнча ыкма.

Зомбулуктун айыпкерин реабилитациялоого багытталган ыкма.

Укук коргоочулук ыкма.

Зомбулукка кабылган аялдар жана кыздар үчүн сапаттуу базалык кызмат көрсөтүүлөрдү сунуш кылууга карата укук коргоочулук ыкма эмнени түшүндүрөт?

Укук коргоочулук ыкма, мамлекет эӊ биринчи деӊгээлде аялдардын жана кыздардын укуктарын сыйлоого, коргоого жана сактоого милдеттүү экендигин тааныйт.

Укук коргоочулук ыкма, соттун жана тергөөнүн кызыкчылыктарынын биринчилигин тааныйт.

Укук коргоочулук ыкма, кызмат көрсөтүүлөр бардык эле учурда максималдуу стандарттарга жетишпестигин түшүнөт.

«Аялдарга багытталган ыкма» деген түшүнүк эмнени түшүндүрөт?

Кызматкерлер ошол учурдагы кырдаалга жараша жабыр тарткан адамдар үчүн эӊ мыкты стратегияны тандап алуусун жана ага жараша аракеттенүүсүн камсыз кылууну.

Аялдарга жана балдарга колдоо көрсөтүүгө багытталган кызмат көрсөтүүлөр баш калкалоочу жайларда гана көрсөтүлүүсүн камсыз кылууну.

Кызмат көрсөтүүлөрдү сунуш кылууда аялдардын жана кыздардын муктаждыктары көӊүлдүн борборунда болуусун камсыз кылууну.

Силер аялдар жана кыздар үчүн Базалык кызмат көрсөтүүлөрдүн топтому деп эмнени түшүнөсүӊөр?

Дене бойлук жеткиликтүүлүк (бардык аялдар жана кыздар үчүн физикалык жактан жеткиликтүүлүктүн чегинде жайгашкан).

Лингвистикалык жеткиликтүүлүк (маалымат ар түрдүү ыкмалар менен жеткирилет).

Бардык саналып берилгендер.

Сүйлөмдү аяктагыла: Негиздүү макулдук берүү жана конфиденциалдуулук камтыйт…

Аялдын же кыздын жеке жашоосун коргоону, конфиденциалдуулукта сактоо кепилдигин, ошондой эле мыйзам жол берген чекте жабыр тарткан адамдын аӊ сезимдүү макулдугу менен гана маалыматты ачыкка чыгарууну.

Аялдарга жана кыздарга карата зомбулук тууралуу маалыматты алардын макулдугусуз жайылтууга жана өткөрүп берүүгө катуу тыюу салуу.